Aştî bi yew alî nêbeno

05/02/2010

Celîl DEMîRALP - BRUKSEL/ANF

Di Parlementoya Ewropayî de, xelatgirotoxa Fikiryayişê Azad a Sakharov Leyla Zana, qisey kerdî û ard ziwan ke, kişta bînî eg nêbo se, aştî mumkûn nîyo.

Leyla Zana parlemento de ard ziwan ke, aştî waştişê dilê heme kesan o. Û wina dest peykerd, “Ferzo ke problemananê hetanê ney demî ameyê cuyayişîy bi halê dê samîmî bêrê nirnayiş. Waştişa aştîya Kurdistanî de û rojavayî de cîya yo. Problemî, Êlîh de nasname nêsinasnenê, Qilaban (Ûlûdere) ziwanê kurdî qedexe, Semsûr (Adiyaman) de nirnayişê amayişê kurdan sero, Agirî de cuyayişê zaf kesan ê cîya, Wan de bi halê dê azad cuyayiş, Dêrsim û Çewlig de bi qabê rûamayişê bi dîroka xo ra, yê. Rojavayî de, teslîmîyeta tikey cayan û tasvîye, tikey cayan de tirkbîyişê heme kesan û qabê mendişê hinîbîyişî, yo. Çîyanê ke kurdîy qezenç kenê, xaneya tirkan de vinîbîye nuşneno. Rojavayî de vinî kerdişê warêteya aştî, statu, gure vinîkerdiş û vinîkerdişê endamê esasî ê viraştişî yo.”

‘WA KURDISTANÎ DE …’

Zana wina qiseyanê xo donma, “Wa asîmananê kurdan de balafiranê leşkerey wa nêperê. Wa kuçeyanê înan de panzeranê înan nêgeyrê. Formayê fermey wa xoramedê. Wa nebatî meyrê zahrîkerdiş, lazimo ke, hêrsa qijan bêro ronişdayiş. Wa kesîy erdî ra meyrê kaşkerdiş, ûzvanê înan meyrê cirakerdiş. Problemê ma aştî, cayê ke vejyayo de, çarese beno. Yanê mesele wina yo, eg Bodrûm de welatijê tirk waxto ke şino çarşî nan geno senî bi panzerî ra nîno rû bi rû se, wa Kurdistanî de zî, welatijê bi pazêran ra meyro rû bi rû.”

Zana ard ziwan ke mesele heq waştişê kurdan de talebanê înan ra bi rûmet nadertişî de girêk o. Tenê vatiş û famkerdiş nîyo. Waxto ke çîyê yeno înşakerdiş de nadertişê rojevî yo ke gere bêro zelalkerdiş. Eg zereyê planî de çîyî nêzanîyenê se paştîdayiş bêmana yo.

Zana wina qalanê xo donma, “Eg kiştan ra yew kişt kişta tikey kesan ra yeno waştiş ke tebara biveradeyo se, çareserey zor o. Lazimo ke heme cemaweranê dewletî bido hîskerdiş ke meseleya kurdan de çaresey wazîyeno. Gere civak, nadertişê dewletî a probleman şirove biko û bizano. Projeyê ke PKK tatmîn meko se, kişta şarêy kurdîy ra zî nîno qebûlkerdiş.”

Zana qalanê xo ê peynî de wina vat, “Pêmayiş, dîaloga sîyasî û aştî, eg kişta bînî tede çîno se nêbeno. Ey demî de kişta bînî, taxmîna ke yeno kerdişî ra, belkî daha zêd bi bandor bo. Hureynîya aştî ra par girotişî de bêrê ma pîya aştî daha rehet bikerê. Qîrayişê kurdan a aştî rojê dê cayê xo bivîno.”